Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Mîrâs; Anlam ve Mâhiyeti

Mîrâs


Mîrâs; Anlam ve Mâhiyeti


Ölenin geride bıraktığı mal ve haklar. Çoğulu "mevârîs"tir. Kelimenin "v-r-s"
kökünden "irs" mastarı, bir kimsenin malının ölümünden sonra şer'î mirasçılarına
intikal etmesi demektir. Aynı kökten, "tevârüs"; karşılıklı mirasçı olmak veya
bir kimsenin diğerine mirasçı olması; "vâris" mirasçı; "mûris", miras bırakan; "terike",
ölenin bıraktığı miras anlamlarında kullanılır. Miras ilmi anlamında kullanılan
başka bir terimde "Ferâiz"dir. Bunun tekili olan "farîza"; farz, belirli pay,
hisse demektir. Ferâiz, İslâm miras hukuku terimi olarak kullanıldığında,
belirli miras hisseleri anlamını ifade eder. Bu ilme "ferâiz" denmesi, miras
âyetindeki; "Bu hisseler Allah'tan birer farîzadır" (4/Nisâ, 11) ifadesi
ile, "Ferâiz ilmini öğreniniz" (Tirmizi, Ferâiz, 2; İbn Mâce, Ferâiz, 1)
hadisindeki "ferâiz" terimi sebebiyledir.

Miras veya ferâiz ilmi fıkıh terimi olarak; ölenin geride bıraktığı mal ve
hakların belli ölçülerle, şer'î mirasçılara bölünmesinden söz eden bir ilimdir.
Ferâiz ilminin amacı, hak sahiplerine haklarını ulaştırmaktır. Buna mirasın
bölüştürülmesi denir.

MÎRÂS.
Mîrâs; Anlam ve Mâhiyeti
Mirasın Dayandığı Deliller
1. Kur'ân-ı Kerîm'den Deliller
a) Çocuklar ve Ana-Babanın Mirası
b) Karı-Kocanın Mirası
c) Kardeşlerin Mirası
d) Zevi'l-Erhâmın Mirası
2. Sünnet Delili
3. İcmâ Delili
Mirasın Rükünleri
Mirasçı Olmanın Sebepleri
1. Hısımlık
2. Evlilik
3. Velâ
Mirasın Şartları
1. Mûrisin Ölmesi
2. Mirasçının Hayatta Olması
3. Miras Engeli Bulunmaması
a) Öldürme
Kasden Öldürme
Kasda Benzer Şekilde Öldürme
Hata Sayılan Öldürme
Dolaylı Yoldan Ölüme Sebebiyet Verme (Tesebbüb)
b) Din Farkı
Mürtedin Mirası
c) Tebealık Farkı (İhtilâfu'd-Dâreyn)
d) Kölelik
Vâris.
Kur'ân-ı Kerim'de Miras Kavramı
Hadis-i Şeriflerde Miras Kavramı
Asabe.
Kan Hısımlığı Sebebiyle Asabe.
A) Kendi Başına Asabe Olanlar (Binefsihi Asabe).
B) Başkası İle Birlikte Asabe Olanlar (Bigayrihi Asabe).
C) Başkasının Bulunması İle Asabe Olanlar (Maagayrihi Asabe).
Ashâbu'l-Ferâiz.
Mirasçıların Payları
1) Koca (Zevc)
2) Karı (Zevce)
3) Baba.
4) Anne
5) Dede.
6)  Kız.
7) Oğlun Kızı
8) Ana-Baba Bir Kız Kardeş.
9) Baba Bir Kız Kardeş.
10) Ana Bir Kardeşler
11) Nine.
Zevi'l-Erhâm..
Zevi'l-Erhâmın Mirasçı Olma Usûlü
1- Zevi'l-Erhâmı, Miras Bırakana Bağlayan Eshâbü'l-Ferâiz Veya Asabenin Miras Hissesini Esas Alan Usûl.
2- Hısımlık Usûlü
1- Miras Bırakanın Fürûu
2- Miras Bırakanın Usûlü
3- Miras Bırakanın Ana-Babasının Fürûu
4- Mûrisin Dede ve Ninesinin Asabe ve Farz Sahibi Olmayan Fürûu
Zevi'l-erhâmın Mirasçı Olmasında Uyulacak Kurallar
Zevi'l-Erhâmın Mirasçı Oluşuna Örnekler 1- Birinci Sınıfın Mirasçı Olması
2- İkinci Sınıfın Mirasçı Olması
3- Üçüncü Sınıf Zevi'l-erhâmın Mirasçı Olması
4- Dördüncü Sınıf Zevi'l-erhâmın Mirasçı Olması
Kadınlara Miras Olmak ve Kadınların Mirasta Erkeğin Yarısını Alması
Günümüzde Vasiyet, Miras ve İnsanımız.
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar