Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
1- Yüz Celde/Değnek Cezâsı
1
1- Yüz Celde/Değnek Cezâsı:
Bekâr erkek veya kadının zinâ cezâsı yüz değnek
olup, Kur'ân-ı Kerîm'le belirlenen bir had cezâsıdır. "Zinâ eden kadın ve
erkekten her birine yüz değnek vurun" (24/Nûr, 2).
Dayak cezâsı uygulanan zinâ suçlusunun, suçun
işlendiği yöreden bir yıl süreyle sürgün edilmesi, İslâm'ın ilk dönemlerinde
uygulanan bir cezâ türü idi. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: "Bekâr'ın
bekârla zinâsı için yüz değnek ve bir yıl sürgün. Dulun dulla zinâsı için ise
yüz değnek ve taşla recm vardır." (İbn Mâce, Hudûd 7). Ancak bu uygulama Nûr
sûresi inmezden önceye aittir. Bu sûre inince bekârlar için yalnız değnek (celde),
evli (muhsan) olanlar için sünnetle recm cezâsı belirlenmiştir (es-Serahsî, el-Mebsût,
3. baskı, Beyrût 1398/1978, IX, 36 vd).
Hanefîlere göre celde cezâsına sürgün ilâve
edilmez. Çünkü âyette celde zinâ cezâsının tümünü ifâde eder. Ancak sürgün bir
had cezâsı değil, İslâm Devlet başkanının görüşüne bırakılan ta'zir cezâsı
kabilindendir. O sürgünde bir yarar görürse uygular. Nitekim, zinâ edenin tevbe
edinceye kadar hapsedilebilmesi de bu niteliktedir.
Şâfiî ve Hanbelîlere göre celde ve bir yıl
sürgün birlikte uygulanır. Sürgün yeri seferîlik mesafesinden uzakta olmalıdır.
Dayandıkları delil, yukarıda zikredilen sürgün bildiren hadistir. Ancak, kadın,
kocası veya mahrem bir hısmı ile birlikte sürgüne gönderilir. Çünkü Hz.
Peygamber; "Kadın, yanında kocası veya mahremi bulunmadıkça yolculuğa
çıkamaz." (Buhârî, Taksîr 4, Mescidü Mekke 6, Sayd 26, Savm 67; Ebû Dâvud,
Menâsik 3; Müslim, Hacc 413-434; Tirmizî, Radâ' 15) buyurmuştur.
Mâlikîlere göre ise yalnız erkek sürgün edilir,
yani bulunduğu beldeden uzakta hapsedilir. Kadın gittiği yerde de zinâ etmemesi
için sürgün edilmez. Diğer yandan, sürgün hadisinin sonundaki dul için öngörülen
celde ve taşla recmin birlikte uygulanması dört mezhebe göre amel edilmeyen bir
esastır. Çünkü muhsan (evli) için yalnız recm uygulaması bildiren hadisler daha
sahihtir. Nitekim Ebû Hureyre ve Zeyd bin Hillit'ten bir topluluğun naklettiği
işçi kıssası bunu ifâde eder. İşçisi ile zinâ eden evli kadın olayında Hz.
Peygamber, bekâr olan işçi için yüz değnek ve bir yıl sürgün cezâsına, kadın
için ise recm cezâsına hükmetmiştir (es-Serahsî, a.g.e., IX, 37; ez-Zühaylî,
a.g.e., VI, 39). Zâhirîlere göre, celde ve recm birlikte uygulanır. Onlar,
sürgün hadisinin sonundaki "...evlinin evli ile zinâsına yüz değnek ve taşla
recm vardır" kısmının açık anlamına dayanırlar.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.