Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Bir Dinin Başına Gelenler; Sâbiîliğin Geçirdiği Evreler Tarihleri

Bir Dinin Başına Gelenler

Bir
Dinin Başına Gelenler; Sâbiîliğin Geçirdiği Evreler

Tarihleri:

Tarihi itibariyle sâbiîlik çok
eski bir dindir. İlk defa Harran (Urfa ve çevresi) topraklarında görülmüşlerdir.
Sâbiîlerin varlıkları Hz. İbrahim zamanına kadar gider. Zaten Kur'an-ı Kerim'de
Hz. İbrahim'in gök cisimlerine ve putlara tapınan kavmi ile yaptığı mücadeleden
bahsedilmektedir.[1]

Sâbiîler, ilk önceleri kendi
şeriatlarını yaşarken daha sonraları sapıtmışlar ve Yüce Allah ile kendi
aralarına aracı tanrılar olarak güneş, ay ve diğer gezegenleri ve onların
sûretleri saydıkları putları kabul edip onlara tapmak suretiyle şirke ve
putperestliğe dalmışlardır. İbrahim (a.s.) de onların bu davranışlarına şiddetle
karşı çıkmıştır. Buradan da anlıyoruz ki, sâbiîler çok eski devirlerde bile
çoğunlukla tevhid çizgisinin dışında kalmışlardır. Eğer böyle olmasaydılar Hz.
İbrahim kendileri ile mücadele etmezdi.
Tarih boyunca sâbiîleri, bazı
önemli görevleri üstlenmiş olarak da görmekteyiz. Meselâ onlar bazı krallıkların
kurucuları olmuşlardır. Bunların arasında özellikle Bizans döneminde hüküm süren
birçok sâbiî kralı sayabiliriz. Ancak sâbiîler bu durumlarını çoğu zaman
muhafaza edememişlerdir. Hatta sürgün hayatı da yaşamışlar ve bundan dolayı da
benliklerinden pek çok şey kaybetmişler; sürgün edildikleri Bâbil'de bu yerdeki
mecûsi ve yahûdilerle karşılaşmış ve onların âdetlerinden ve dinî
yaşantılarından büyük oranda etkilenmiş ve onlarla kaynaşmışlardır.
Tarihî geçmişleri tam olarak
bilinmeyen bu insanların Hz. Peygamber veya O'nun dört halifesi ile herhangi bir
münasebetleri olduğuna işaret eden bir bilgi yoktur. Ancak, daha sonraki
devirlerde halife Me'mun'un milâdî 830 yılında Diyarbakır bölgesinde
kendilerinin sâbiîler olduklarını söyleyen bir grup insanla karşılaştığı rivâyet
edilmektedir.[2]

[1]
Saffât: 37/85-98.

[2]
M. Fatih Kesler, Kur'ân-ı Kerim'de Yahûdiler ve Hıristiyanlar: 49-51; Ahmed
Kalkan, Kur'an-ı Kerim Kavram Tefsiri.