Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

4) Hulûliye

4

4) Hulûliye:

İbn Batuta (703-771) ve diğer
bazı tarihçiler bu gruba girenleri ?Harranîler? olarak tanımlarlar. Bunların
inançlarına göre dünyayı ve içindeki yıldız ve gezegenleri yaratan Allah'tır.
Ancak, Allah yaratmış olduğu basit şeylere bürünür. Böylece Harranîler de
yıldızları tâzim ederek ve onlara ibadet ederek putperest bir yol takip
etmektedirler.
Bu açıklamalardan da
anlaşılacağı üzere, sâbiîlerin tarih boyunca dinlerinde geçirdikleri değişim
devrelerini şöylece özetleyebiliriz: Başlangıçta Allah tarafından gönderilen
dinden inhiraf etmeleri, ruhanî varlıklara ibadet etmeleri, yıldızları tâzim
etmeleri ve onlara ibadet etmeleri, nihayet bu yıldızları temsilen yeryüzünde
yaptıkları putlara tapmaları. Aslında sâbiîlerin, Hz. İbrahim'in yolunu
seçmeyerek kendisine muhâlefet, hatta düşmanlık etmeleriyle, sapık bir yolda
oldukları belirgin bir hal almıştı. Bu olaydan sonra onların iddiaları ne olursa
olsun, sahip oldukları inançları tevhid'in temsilcisi olan Hz. İbrahim
tarafından reddedilmiştir.
İnsanların, inançlarını ve
hayatlarını yönlendirecek vahiyden uzak düştüklerinde, inançlarının ne denli
bozulmaya uğradığını, insanların nasıl gruplara bölündüğünü, dinlerinin asılları
konusunda bile nasıl kargaşalar yaşandığını görmek için, sâbiîler konusu önemli
bir örnektir. Neye, niçin, nasıl inanılması ve ne şekilde ibâdet edilmesi
gerektiğini düşünmeyen ve atalarından miras aldıkları geleneksel dinlerini
oyuncak edinen insanlar için, sâbiîlik benzeri bir durum kaçınılmazdır.

[1]

[1]
Ahmed Kalkan, Kur'an-ı Kerim Kavram Tefsiri.