Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
Allah'ın Veli Oluşu. Allah'ın Sıfatı Olarak el-Velî
Allah
Allah'ın Veli
Oluşu
Allah'ın Sıfatı
Olarak el-Velî:
Allah'ın vasfı
olarak el-Velî: ?Yardım eden, kâinatın ve mahlûkların işlerini tekeffül eden,
koruyan, sahip çıkan, seven, yardım eden? diye tanımlanır. Birine yardımcı
olmak, onun işini üzerine almak, şüphe yok ki, sevgi ile yakından ilgilidir.
?Velî?nin ?dost, seven? anlamları dikkat çeker; Kur'an'ın da bazı kullanışları
bu mânâyı desteklemektedir. Meselâ: ?Allah, mü'minlerin velîsidir; onları
karanlıklardan aydınlığa çıkarır? (2/Bakara, 257) âyetinin tefsirinde
el-Beydavî: ?Onları seven ve işlerini deruhde eden? anlamını vermektedir. Birçok
âyette Velî ve Nasîr (yardım eden) vasıfları yan yana birbirine atfedilmiş
olarak zikrolunmuşlardır. Bu, az da olsa bu kelimeler arasında bir farklılığı
gerektirir.
Bu vasfın
Kur'an'da geçtiği muhtevâlara göz atmak faydalı olacaktır. 42/Şûrâ, 28'de
Allah'ın kullarını gözettiği ve O'nun nimetleri sıralandıktan sonra, ancak O'nun
hamde lâyık Velî olduğu bildirilir. Allah'tan başka Velî aramanın boşuna olduğu
bildirildikten sonra, ancak O'nun hamde lâyık Velî olduğu belirtilir,
?halbuki, Velî ancak Allah'tır? (42/Şûrâ, 9) denir. Kavminin buzağıya
tapmasından sonra, Allah'ın rahmet ve bağışlamasını isteyen Hz. Mûsâ, niyazında,
umduğu rahmeti ?Sensin bizim Velîmiz!? (7/A'râf, 155) diye belirtir.
Melekler, kendilerine tapma iddiasında olanlardan teberrî edip kaçınırken
Allah'a hitâben: ?Seni tenzih ederiz, Sensin bizim Velîmiz? (34/Sebe',
41) derler. Müşriklerin velî edindiği putların aczleri belirtildikten sonra, Hz.
Muhammed (s.a.s.)'in lisanından: ?Benim Velî'm Kitabı indiren Allah'tır; O,
iyilere sahip çıkar (dost edinir -yetevellâ-)? (7/A'râf, 196) dediği
nakledilir. Allah'ın kendisine vermiş olduğu nimetlere şükreden Hz. Yûsuf:
?Dünyada ve âhirette benim Velîm (yardımcım ve işimi deruhde eden) Sensin?
(12/Yûsuf, 101) der. Allah, mü'minlerin (2/Bakara, 257; 3/Âl-i İmrân, 68),
muttakîlerin (45/Câsiye, 19) velîsidir. ?Sizin velîniz, ancak Allah'tır,
Rasûlüdür ve iman edenlerdir.? (5/Mâide, 55)