Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
Dostun Nitelikleri Velâyette/Dostlukta Aranan Özellikler
Dostun Nitelikleri
Dostun Nitelikleri
Velâyette/Dostlukta Aranan Özellikler:
Kur'an'ın haber verdiği
velîde/dostta bulunan nitelikleri, Kur'an'dan yola çıkarak belirleyebiliriz.
Zira dostu tanımadan istenilen hedefe ulaşmak mümkün değildir.
a- Dost, dostunun sıkıntılarını
gideren ve gelecek belâları önleyebilendir. Böyle bir dost, sadece Yüce
Yaratıcı'dır. Zira, bütün ümitlerin kesildiği bir anda yardım etme imkânına
sahip olan sadece O'dur. (Bkz. 58/Mücâdele, 22; 2/Bakara, 107, 120, 257; 3/Âl-i
İmrân, 150; 4/Nisâ, 45; 6/En'âm, 51; 7/A'râf, 196).
b- Dost, Yüce Yaratıcı'yı
tanıtan, dünya ve âhiretle ilgili doğru bilgiler veren, lehimize ve aleyhimize
olanları tanıtarak doğru karar vermede yardımcı olan, insanların sıkıntıya
düşmesine üzülen, yaratılanlara acıyan ve hatalarını affedendir (5/Mâide, 55; 9/Tevbe,16).
Böyle bir dost, rahmet peygamberi ve diğer nebîler olabilir (9/Tevbe, 61, 128;
21/Enbiyâ, 107; 28/Kasas, 46; 44/Duhân, 6).
c- Allah'a ve Peygamberine
gönülden bağlı olup Allah'ın rızâsının dışına çıkmayan (3/Âli- İmrân, 110; 41/Fussılet,
34; 2/Bakara, 112; 6/En'âm, 4; 3/Âl-i İmrân, 150; 22/Hacc, 78) ve her konuda
örnek olarak insanların hayrını düşünen, iyiliği emredip kötülükten sakındırmaya
çalışan, sevgisini ve buğzunu Allah için yapan, kötülüğü iyilikle önleyendir.
Böyle insanlar Allah'ın dostluğunu kazananlardır. Zira onların hedefi, Allah'ın
rızâsı ve sevgisini kazanmaktır. Bunlar, Kur'an diliyle velî olanlar, Allah'ın
velî kullarıdır.
d- İmanda birlik içinde
bulunarak Allah'a, Peygamber'e ve mü'minlere karşı gelebilecek tehlikeleri
önlemede can ve mallarıyla yardım içinde olabilenlerdir (60/Mümtehıne, 1, 8, 9;
8/Enfâl, 60; 9/Tevbe, 71; 3/Âl-i İmrân, 118). Kur'an, bu durumda olanları mü'min
olarak değerlendirir.
e- Dostun dostluğu dünya
menfaati ile sınırlı olmamalıdır (Bkz. Ebû Dâvud, Büyû', 78; krş. 10/Yûnus, 62).
Dostların, birbirlerini Allah için sevmeleri gerekir. Böyle insanların
birbirleriyle olan sevgileri geçici bir menfaate dayanmaz. (4)
Allah'ın velîsi/dostu
olmanın da birtakım özellikleri belirtilir. Allah dostu (velî ve evliyâ) olmanın
birtakım özellikleri ve şartları da vardır. Onları şöyle sayabiliriz:
a- Müslüman olmak,
b- Allah'a ve Peygamberine
İslâm'ın istediği şekilde inanmak,
c- Namaz kılmak,
d- Zekât vermek,
e- Yaptıklarının hesabını
verecek şekilde ihsan sahibi olmak (5/Mâide, 55-56; 2/Bakara, 112)
Bu maddelerde özetlenen
müslümanın vasfı dostluktur. Ondan dosta yaraşacak hareketler beklenir.
Müslümanın görevi, insanlara Allah ve rasûlünün yaklaştığı şekilde ve ölçüde
yaklaşmaktır. İslâm'ın tüm insanlara da tanıtılması gerekmektedir. Bir müslüman,
Allah'a vereceği hesabı ikinci plana alarak, maddî çıkarlara öncelik verirse,
Allah'ın istediği dostluğu ve kardeşliği oluşturması mümkün değildir. Âyetlerin
ortaya koyduğu dostluğu ve kardeşliği sağlayacak insanlarda iman olmadan, sâlih
amel ve ihsan; amel olmadan da diğerlerinin istenen şekilde olması düşünülemez.
İnsanlar arasında istenilen dostluğun oluşması için, Allah'ın aradığı takvâ
özelliklerinin bulunması gerekir. Bu özelliklere sahip olanların ellerinden ve
dillerinden, yaratılanlara ancak fayda gelir. İslâm'ın istediği budur.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.