Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
İlim Elde Etme Yolları
İlim Elde Etme Yolları
İlim Elde Etme Yolları:
İslâm akâidine göre insanın ilim elde
etmesinin yolları üçtür:
1- Havass-ı selime (sağlam duyu
organları). Bunlar göz,
kulak, burun, dil ve deri olmak üzere beştir. Bu duyu organları hastalıklardan
uzak olduğu takdirde kendileriyle elde edilen bilgiye güvenilir.
2- Haber-i sadık (doğru haber).
Bu ikiye ayrılır:
a) Mütevâtir haber:
Yalan söylemek üzere birleşmeleri aklen mümkün olmayacak kadar çok sayıda bir
topluluğun vermiş olduğu haberdir. Bunda şüphe edilmez. Meselâ bugün Avustralya
kıtasının varlığını gözlerimizle görmesek bile bir çok kişi tarafından haber
verildiği için tereddütsüz kabul ederiz.
b) Haber-i Resul:
Allah tarafından gönderilen hak
peygamberin vermiş olduğu haber ve söylemiş olduğu şeylerdir.
3- Akıl:
İslâm dini akla büyük önem vermiş, onu ilim elde etme yollarından biri olarak
kabul etmiştir. Bir şey akılla düşünmeden hemen bilinirse buna "bedîhî" denir.
Düşünerek bilinirse "istidlâlî" denir.
İslâm dini ilme, okumaya ve bilgiye
büyük önem vermiştir. Hz. Peygamber (s.a.s)'e inen ilk vahiyde okumaktan,
kalemden, eğitim ve öğretimden bahsedilir: "Yaratan Rabbinin adıyla oku! O,
insanı bir alakadan yarattı. Oku! İnsana kalemle yazı yazmayı öğretip ona
bilmediklerin öğrenen Rabbin sonsuz lütûf sahibidir." (el-Alak: 96/1-5)
İslâm, insanın yaratılışına uygun bir
din olduğu için bütün müslümanlara ilmi farz kılmıştır. Her müslümanın dinî
görevlerini yerine getirecek, helâl ile haramı, hak ile batılı birbirinden ayırt
edecek kadar bilgi sahibi olması farzdır. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.s):
"İlim tahsil etmek her müslüman erkek ve kadına farzdır."[1]
buyurmuştur.
Tıb, hesap ve teknik gibi cemiyet için
gerekli olan her türlü bilgiyi öğrenmek farz-ı kifayedir. Bu tür ilimler
cemiyetin bazı fertleri tarafından öğrenilirse bu farzı yerine getirilmiş olur.
Fakat kimse öğrenmezse toplumun bütün fertleri Allah katında sorumlu olurlar.
Övünmek ve başkalarına karşı üstünlük
taslamak için ilim öğrenmek ise mekruhtur.
[2]
[1]
İbn Mace, Mukaddime: 17.
[2]
Durak Pusmaz, Şamil İslam
Ansiklopedisi: 3/134.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.