Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
İlmi Gizlemek
İlmi Gizlemek
İlmi Gizlemek:
Âlimler sahip oldukları ilimleri
başkalarına aktarmak zorunda mıdırlar? Başka bir deyimle, ilmi gizlemek, kınanan
ve suç sayıları bir iş midir?
Kur'an-ı Kerîm'de bu konuda Yahudi ve
Hristiyanlarla ilgili olmak ve hükmü müslümanları da kapsamak üzere bazı ayetler
nazil olmuştur. İmam Suyûtî "ed-Dürrü'l-Mensûr" isimli eserinde, İbn Abbas'tan
rivayet ettiğine göre, Muâz b. Cebel ve bazı sahabiler Yahudi bilginlerinden bir
gruba Tevrat'taki bazı hükümleri sordular. Yahudiler bu bilgileri gizlediler ve
haber vermekten kaçındılar. Bunun üzerine şu ayet nazil oldu: "İndirdiğimiz
açık delilleri ve hidayeti biz kitapta insanlara açıkça belirttikten sonra-
gizleyenler var ya; işte onlara hem Allah lânet eder, hem de bütün lânet
edebilenler lânet eder. Ancak tövbe edip, durumlarını düzeltenler ve gerçeği
açıklayanlar başkadır. Onları bağışlarım; çünkü ben tövbeyi çok kabul edenim,
çok esirgeyenim." (el-Bakara: 2/159-160).
Yahudilerin gizlediği bilgiler
arasında recim cezası bulunduğu gibi, Hz. Peygamber (s.a.s)'in geleceğini
bildiren haberler de bulunmaktadır Nitekim bir ayette şöyle buyurulur;
"Onlar, yanlarındaki Tevrat ve İncil'de (vasıflarını) yazılı buldukları o
elçiye, o ümmi Peygambere uyarlar." (el-A'râf: 7/157).
Ancak İslâmî hükümleri gizlemekten
vazgeçip de tövbe eden, Hz. Peygamber'e iman ederek gidişini düzelten ve
Allah'ın Peygamberlerine vahyettiği şeyleri insanlara açıklayanlar müstesnadır.
Bunlar İslâmî hükümleri gizlemekten vazgeçtikleri takdirde Allah onların
tövbesini kabul eder. Onları rahmet ve mağfiretine kavuşturur.
Ayet-i Kerime'nin hükmü yalnız Ehl-i
kitaba değil; Allah'ın ayetlerini gizleyen ve şer'î hükümleri açıklamayan
herkese şâmildir. Çünkü ayetin ifade tarzı usul âlimlerinin de dediği gibi özel
sebebe bağlı olmaksızın genel anlam ifade eder.
Ebû Hayyân şöyle demiştir: "Açıkça
anlaşılıyor ki, özel nüzul sebebi olsa bile ayetin umum manası, ehl-i kitap
olsun, başkaları olsun ilmi gizleyen herkes hakkındadır. Ayet, Allah'ın dininden
olup da yayılmasına ve duyurulmasına ihtiyaç duyulan herhangi bir ilmi gizleyen
herkesi içine alır. Aşağıdaki hadis bu ayeti tefsir eder.
Hadiste şöyle buyurulur: "Kendisine
bir ilim sorulup da bunu gizleyen kimseye kıyamet gününde ateşten bir gem
vurulacaktır"[1]
Sahabiler de bu ayeti aynı şekilde
anlamıştır. Ebû Hureyre'nin, şöyle dediği rivayet edilmiştir: "Eğer Allah'ın
kitabındaki bir ayet olmasaydı, size hiç bir hadis rivayet etmezdim" Ebû Hureyre
bundan ilmi gizleyenlerle ilgili olan ayeti okumuştur.[2]
[1]
İbn Mâce, Hâkim.
[2]
Ebû Hayyân, el-Bahru'l Muhit, I, 454; Durak Pusmaz, Şamil İslam
Ansiklopedisi: 3/135-136.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.