Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Sorumluluk.

Sorumluluk

Sorumluluk

Sorumluluk: Kişinin kendi istek ve irâdesi ile yaptığı ve yüklendiği işlerin
hesabını vermesi bundan dolayı hesaba çekileceği bilincine denir. İslâm, her
insanın bir irâdesi ve seçme hürriyeti bulunduğunu ve bu irâdesini kullanmak
sûretiyle yapacağı işlerin tamamından sorumlu olduğunu bildirmiştir. Bundan
dolayı insanlar ve özellikle müslümanlar, yapacakları her işte söyleyecekleri
her sözde dikkatli olmak durumundadırlar. Kur'ân-ı Kerîm'de Yüce Rabbımız şöyle
buyurur:

"De ki; herkes kendi (hali) ne uygun yolda hareket eder. Rabbımız, kimin en
doğru yolda olduğunu daha iyi bilir." (17/İsrâ,
84)

Şayet insan yaptığı her işten ve davranıştan, söylediği her sözden sorumlu
olmasaydı, dinimizdeki farzlar, haramlar, mubahlar olmaz ve emirlerle yasakların
bir anlamı kalmazdı. İyi işler yapanlarla, kötü işler yapanların aralarında bir
fark olmazdı. İslâm'da insan, kendi hür irâdesini kullanarak yapacağı işlerden
sorumlu tutulmuştur:

"Her kim zerre kadar iyilik yapmışsa onu görür, kim de zerre kadar kötülük
yapmışsa onu görür." (99/Zilzâl, 7-8);

"O (Allah) yaptığından sorumlu değildir. Onlar ise, sorumlu tutulacaklardır."
(21/Enbiyâ, 23).

Dînimiz, insanlara iyi yolu da kötü yolu da göstermiştir (90/Beled, 10). İnsan
kendi yolunu kendisi seçer ve belirler. Fakat yapacağı her iyi ve kötü hareketin
sorumlusu kendisidir. Çünkü, yaptığı her fiili kendi niyeti ve isteğiyle
yapmıştır. İnsanları hayvanlardan ayıran başlıca fark, insanların akıl sahibi
oluşu, bunun tabii neticesi olarak da sorumluluk yüklenmiş olmasıdır. Çünkü
Cenab-ı Allah, verdiği akıl sayesinde insanları diğer varlıklardan üstün ve
güçlü kılmış, onların idaresini insanlara vermiştir. İdareci durumunda sorumlu
olması ise kaçınılmazdır.