Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

b. Tam Vücub Ehliyeti

b

b. Tam Vücub Ehliyeti:

Şahsın lehine ve aleyhine olan hak ve borçlara ehil olmasıdır. Akıl hastaları
ile yedi yaşından küçük olan gayri mümeyyiz küçükler tam vücub ehliyetine
sahiptirler. Henüz idrâk ve muhâkeme teşekkül etmediği için bunlarda edâ
ehliyeti yoktur. Lehine yapılan hibe, vasiyet ve vakıf geçerlidir. Ayrıca onu
borç ve yükümlülük altına sokan satım, kiralama, karz ve rehin gibi medenî
akitler velî veya vasî tarafından onun adına yapılır. Bunların semere ve
sonuçları akıl hastası veya gayr-i mümeyyiz küçüğe ait olur.

Diğer yandan gayri mümeyyiz küçük, haksız fiillerinden veya velî yahut vasîsinin
onun adına yapacağı tasarruflardan doğan borçlardan bizzat sorumludur. Ancak bu
bedenî değil yalnız malî bir sorumluluktur (bk. el-Kâsânî, Bedâyiu's-Sanâyi',
Mısır 1327-28/1909-1910, VII,172; İbnü'l-Hümâm, Fethu'l-Kadîr; Bulak 1315-1317
H., VIII, 324 vd.).
Akıl
hastası ve gayri mümeyyiz küçükler malî bütün borçları öderler. Ancak bunlar
ibâdetle yükümlü olmadıkları için Ebû Hanîfe'ye göre zekâtla yükümlü
bulunmazlar. İmam Şâfiî, Mâlik ve Ahmed b. Hanbel'e göre ise zekât mal nimetinin
külfeti kabilindendir. Böyle olunca bunların da zekâtta sorumlu tutulmaları
gerekir. Ancak bunu velî veya vasî, onun adına öder.