Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

B- Maddeciler (Dehriyyûn, materyalistler)

B

B- Maddeciler (Dehriyyûn,
materyalistler)

Materyalist felsefe ekolü de
tabiatçılar gibi duyulurdan başka bilgi kaynağı kabul etmez; ve tek gerçek
olarak maddeyi benimser. Zamanı (dehr) ezeli yani yaratılmamış diye kabul
etmelerinden ve dolayısıyla Allah'ın varlığını inkâr etmelerinden dolayı
Muattıla diye de isimlendirilmişlerdir. Maddeciler kâinatın yaratılmış (mahluk)
olmadığını iddia ederler. Bu ekole mensup olanlara Maddiyyun, Mülhidler,
Hissiyûn ve Ateistler gibi isimler de verilmiştir. Maddecilerin önemli fikirleri
kısaca şöyle özetlenebilir:
1- Her varlık bir bakıma
maddidir, maddeden ayrı bağımsız ruh yoktur.
2- Alem (kâinat) ve
Tanrı bir ve aynı şeydir. Onun için kâinattan ayrı irade sahibi, hür ve şuurlu
bir yaratıcı yoktur.
3- İnsanın varlığı küllî
varlığın bir sonucundan ibarettir. Maddeci ekolün en ünlü temsilcisi İbn Râvendî
(ö. 910) dir. Eserlerinin çoğunda ateizmi işlemiştir. Maddeciler düşüncelerini
açıkça yayamamışlar, daha çok Bâtiniler arasında gizlenmeye mecbur olmuşlardır.
Bütün bu din dışı ve inkârcı görüşleri sebebiyle İslâm felsefesi tarihinde
kalıcı ve etkili bir ekol oluşturamamışlardır.[1]

[1]
H. Ziya Ülken, İslâm Düşüncesi, s. 215-216 İstanbul 1946. Necip Taylan,
Şamil İslam Ansiklopedisi: 3/194.