Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

1- Teklifî hüküm

1

1-
Teklifî hüküm:

Şer'î hükümleri koyan Allah ve
Rasûlünün mükellef olan Müslüman'dan bir fiili yapmasını veya yapmamasını
istemesi, yahut onu yapıp yapmama arasında serbest bırakmasıdır. Şâri'in, fiilin
yapılmasını istemesi kesin ve bağlayıcı tarzda ise buna "farz", kesin ve
bağlayıcı tarzda değilse buna "mendub" denir. Diğer yandan Haneflere göre, delil
kesin olmakla birlikte hükme delâleti zannî olursa hüküm "vacib" derecesinde
kalır. Kurban kesmek, vitir namazı gibi.

Şâri'in fiilin yapılmamasını
istemesi kesin ve bağlayıcı tarzda ise buna "haram", kesin ve bağlayıcı tarzda
değilse buna da "mekruh" denir. Şâri'in, mükellefi fiilin yapılıp yapılmaması
arasında serbest bıraktığı fiile ise "mubah" denir.

Buna göre, teklif hükümler farz,
vacip, sünnet, müstehap, mübah, haram, mekruh ve müfsid (ibâdeti veya akdi
bozan) hüküm olmak üzere çeşitli kısımlara ayrılmıştır. Bu duruma göre teklif
hüküm bir işin yapılmasını veya yapılmamasını istemeyi yahut da iki seçenek
arasında serbest bırakılmayı kapsamaktadır. Namaz kılmak, zekât vermek ve hacca
gitmek yapılması istenen hükme örnek verilebilir. İçki ve kumar yasağı,
yapılmaması istenilene örnek teşkil eder. Yiyip içme ve meşrû olarak gezinme de
yükümlünün serbest bırakıldığı hususlardandır.